Tribal shrine | Telangana: కొండ గుహలో అడవి బిడ్డల పండుగ .. అభివృద్దికి నోచుకోని గిరిజనుల పుణ్యస్థలి

చుట్టూ అడవులు. ఎత్తైన గుట్టల మధ్య ప్రకృతి సిద్దమైన కొండ గుహలో కొలువున్న ఆదివాసిల ఇష్టదైవం జంగుబాయి క్షేత్రంలో పుష్యమాసం సందర్భంగా ఆదివాసి గిరిజనులు ప్రత్యేక పూజలు చేయడం ఆనవాయితీగా వస్తోంది.

వందల సంవత్సరాల చరిత్ర కలిగి ఉన్న ఈ క్షేత్రంలో ప్రతియేట పుష్యమాసంలో ఉత్సవాలను జరుపుకుంటూ తమ సంప్రదాయాన్ని కొనసాగిస్తున్నారు ఆదివాసీ బిడ్డలు. జంగుబాయికి ప్రత్యేక పూజలు చేసి మొక్కులు తీర్చుకుంటున్నారు.

నెల రోజులపాటు ఎంతో నిష్టతో ఆదివాసిలు కుటుంబ సమేతంగా ఇక్కడికి తరలివచ్చి తమ ఇష్టదైవమైన జంగుబాయిని ఆరాధిస్తారు. నెల రోజులపాటు ఈ ఉత్సవాలు కొనసాగుతాయి. కోరి వచ్చిన భక్తులకు వరాలను ఇచ్చే వరప్రదాయినిగా విరాజిల్లుతోంది జంగుబాయి క్షేత్రం.

ఇక్కడకు వచ్చి భక్తి శ్రద్దలతో ఏది కోరుకుంటే అది నెరవేరుతుందని ఆదివాసీ భక్తుల విశ్వాసం. పంటలు వేసే ముందు, శుభకార్యాలు చేసె ముందు జంగుబాయిని దర్శించుకోవడం సెంటిమెంట్‌గా భావిస్తారు ఇక్కడి అఢవి బిడ్డలు.

పుష్య మాసంలో మాత్రం ఆదివాసి గిరిజనులు తప్పక దర్శించుకొని మొక్కులు తీర్చుకుంటారు. తెలంగాణ, మహారాష్ట్ర సరిహద్దులో కొమురంభీం ఆసిఫాబాద్ జిల్లా కెరమెరి మండలం పరందోళి పరిధిలో ఈ ప్రకృతి క్షేత్రం ఉంది.

మహారాజ్‌గూడ సమీపంలోని అటవీ ప్రాంతంలో ఉన్న ఈ క్షేత్రంలో పుష్యమాసంలో నెలవంక కనిపించడంతో ఉత్సవాలు ప్రారంభమై అమావాస్య వరకు నెలరోజులపాటు కొనసాగుతాయి. ఇక్కడి ఆదివాసీలు జరుపుకునే అతి పెద్ద పండుగ ఇదే.

ఈ క్షేత్రానికి కాలినడక, ఎడ్లబండ్లపై ఇంకా ఇతర వాహానాలపై ఇక్కడికి తరలివచ్చి పూజలు చేసి మొక్కులు తీర్చుకుంటారు. ఈ నెల రోజులు గిరిజనులు ఎంతో నిష్టతో ఉంటారు. కాలికి చెప్పులు కూడా వేసుకోకుండా, కఠిక నేలపై పడుకుంటారు.

మద్యం వంటి దురలవాట్లకు దూరంగా ఉంటారు. ఆలయ ప్రాంగణంలోనే నైవేద్యాలు తయారు చేస్తారు. సంప్రదాయ తుడుం, కాలికోం వంటి వాయిద్యాలతో గుహలోకి వెళ్ళి అమ్మవారిని దర్శించుకుంటారు.

మైసమ్మ, పోచమ్మ, రావుడ్ దేవతలకు మేకలు, కోళ్లను బలి ఇస్తారు. గారెలు, బూరెలు వంటి ప్రత్యేక పిండివంటలతో నైవేద్యాలను తయారు చేస్తారు. రాత్రి ఇక్కడే బస కూడా చేస్తారు. భోజనాల అనంతరం సంప్రదాయ నృత్యాలు చేస్తారు.

అయితే జంగుబాయి క్షేత్రానికి వచ్చే భక్తులు తప్పకుండా దారి మధ్యలో జంగుబాయి క్షేత్రానికి కొద్దిదూరంలో ఉన్న టొప్లకసకు వెళ్ళి పూజలు చేయడం అనవాయితీ. ఎలాంటి రవాణా సౌకర్యాలు లేకపోయినప్పటికి ఏటా ఇక్కడికి వచ్చే భక్తుల సంఖ్య పెరుగుతూనే ఉంది.

రెండు తెలుగు రాష్ట్రాలైన ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణతో పాటుగా మహారాష్ట్ర, చత్తీస్ ఘడ్, మధ్యప్రదేశ్, ఒడిశా రాష్ట్రాల నుండి వేలాది సంఖ్యలో గిరిజన భక్తులు ఈ జంగుబాయి క్షేత్రాన్ని దర్శించుకోవడానికి ఏటా పుష్యమాసంలో తరలివస్తారు.

వివిధ రాష్ట్రాల్లో ఉన్న జంగుబాయి వారసులైన వెట్టి, తుంరం, కొడప, రాయిసిడాం, సలాం, మరప, హెర్రకుంరం, మండాడి అనే ఎనిమిది గోత్రాలకు చెందిన వారు ఒకే వేదికపై మొక్కులు తీర్చుకోవడం ఇక్కడి ప్రత్యేకత.

రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఈ ఉత్సవాలకు గుర్తింపు నిచ్చి ఉత్సవ సమయంలో పది లక్షల రూపాయల నిధులను కూడా మంజూరు చేస్తోంది. వీటిని భక్తులకు తాగునీరు, సత్రాలు తదితర అభివృది కార్యక్రమాలకు వినియోగిస్తున్నారు.

ఇదిలా ఉంటే ఆదివాసి గిరిజనుల పుణ్యస్థలిగా విరాజిల్లుతున్నా జంగుబాయి క్షేత్రంలో మౌలిక సదుపాయాల లేమి సుదూర ప్రాంతాల నుండి ఇక్కడికి వచ్చే భక్తులను కొంత ఇబ్బందికి గురిచేస్తోంది.

తాగునీటి వసతి లేకపోవడంతో ఎడ్లబండ్లు ఇతర వాహనాలపై సుదూర ప్రాంతాల నుండి తీసుకురావాల్సి పరిస్థితి ఉంది. విద్యుత్, తాగునీరు తదితర మౌలిక సదుపాయాలను కల్పిస్తే బాగుంటుందని ఇక్కడి ఆదివాసి గిరిజన బిడ్డలు కోరుతున్నారు.

ప్రభుత్వం పెద్ద మనసుతో ఈ గిరిజన బిడ్డల సంప్రదాయాన్ని గౌరవించి తగిన విధంగా భక్తుల సౌకర్యాలు కల్పిస్తే ఈ జంగుబాయి పుణ్యక్షేత్రం మరింత ప్రాచూర్యం పొంది మేడారం సమ్మక్క-సారక్క జాతర తరహాలోనే ప్రసిద్ధి చెందుతుందని ఇక్కడికి వచ్చే భక్తుల సంఖ్య కూడా మరింత పెరిగే అవకాశం ఉందంటున్నారు.